„Na tym świecie są pewne tylko śmierć i podatki.” – ten cytat Benjamina Franklina zna chyba każdy. Trudno z nim się nie zgodzić bo można mieć wrażenie, że podatki są od zawsze. Nadal często o nich mówimy, narzekamy, ale tak było i będzie. Warto jednak swoją wiedzę na ich temat poszerzyć, ponieważ część ludzi nawet nie wie czym są, pomimo odprowadzania ich.
Podatek jest to świadczenie nadawane i pobierane przez Skarb Państwa lub Jednostki Samorządu Terytorialnego. Co więcej podatki mają charakter pieniężny, przymusowy, bezzwrotny ( chyba, że jest nadpłacony) i nieodpłatny. Podstawą prawną tworzącą podatki są ustawy.
W zakresie podatków mamy do czynienia z trzema podmiotami. Po pierwsze jest to podmiot, który ustanawia tego rodzaju świadczeni i na którego rzecz są one pobierane. Drugim elementem podmiotowym jest płatnik, czyli podmiot zobowiązany do zapłaty. Trzecim zaś podmiotem jest inkasent, czyli osoba fizyczna, osoba prawna, lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, która pobiera opłaty od płatników i przekazuje je do właściwego organu podatkowego.
Jeśli chodzi o przedmiot podatku, jest to dosyć jasne. Ustawy konkretnie określają zjawisko lub rzecz, od której należy odprowadzić podatek.
Inaczej rzecz wygląda z podstawą wymiaru opodatkowania. Dzieli się ona na dwa rodzaje:
- ilościowa ( przedmiot w przeliczeniu na coś, czyli np. na metry kwadratowe),
- wartościowa ( w przeliczeniu na konkretny dochód).
Jeśli chodzi o stawki podatku to najczęściej spotykamy się z jej przedstawieniem w formie procentowej (przy podstawie wartościowej). Jednakże, ustawodawca pozwala na ustalenie ich w formie : kwotowej ( przy podstawie ilościowej), ułamkowej, wielokrotnościowej.