Temat dla wielu z pewnością odległy. W myślach od razu pojawia się nam obraz starszej, schorowanej i myślącej już o śmierci osoby. Wynika stąd m.in. jego niska popularność w społeczeństwie. Myślimy że nie mamy nic wartego zapisania, nie chcemy dzielić majątku wśród dzieci, bojąc się nieumyślnego skrzywdzenia któregoś z nich. Odkładamy temat na później. Warto się jednak nad tym zastanowić.
Do zalet testamentu należy przede wszystkim swoboda w decydowaniu o przyszłości naszego majątku. Naszymi spadkobiercami możemy uznać w zasadzie każdego, od członków rodziny, przez przyjaciół, kończąc na różnorakich osobach prawnych tj. fundacje czy stowarzyszenia. Wiele testamentów jest jednak nie uznawanych ze względu na braki formalne. Jak tego uniknąć?
Najbezpieczniejszym wyborem jest sporządzenie testamentu specjalisty – notariusza. Da to nam gwarancję skuteczności tego dokumentu.
Innym wyborem jest testament sporządzony przez nas odręcznie ( testament holograficzny ). Musi być w całości napisany pismem odręcznym, opatrzony datą i naszym podpisem. Za ważny może być więc uznany nawet testament napisany kredą na naszej ścianie, ale już sporządzony na komputerze nie.
Możemy się też zdecydować na testament ustny (alograficzny). Ostatnia wola jest przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starostę, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego. Testament musi być sporządzony w obecności 2 świadków. Osoby te nie mogą być niewidome, a także, podobnie jak osoba sporządzająca, głuche lub nieme. Świadkami nie mogą być również osoby: bez pełnej zdolności do czynności prawnych, nie potrafiące czytać i pisać, nie posługujące się językiem testatora i skazane prawomocnym wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania. Ponadto zabronione jest aby świadkiem był: małżonek, krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia, osoby przysposobione, a także wszystkie osoby, które na podstawie testamentu otrzymają jakąś korzyść. Tyczy się to również ich małżonków, krewnych itd.
Te 3 formy są nazywane testamentami zwykłymi. Dopuszczalne są również testamenty szczególne, jednak tylko w wypadku obawy rychłej śmierci albo gdy nie ma możliwości sporządzenia testamentu w formie zwykłej. Testament szczególny traci moc z upływem sześciu miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu.
Wyróżniamy:
- testament ustny – sporządzony w obecności 3 świadków. Ostatnia wola musi być przez jednego ze świadków spisana i podpisana przez wszystkich świadków lub przez dwóch świadków i spadkodawcę.
- testament podróżny – sporządzany podczas podróży na polskim statku wodnym lub powietrznym, przed dowódcą statku lub jego zastępcą w obecności dwóch świadków.
Testament spisany przez dowódcę lub zastępcę, jest odczytany testatorowi, a następnie spisany przez wszystkich obecnych.
- testament wojskowy- jest określony rozporządzeniem Ministra Obrony Narodowej wydanym w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości.
Wymagania co do świadków są takie same jak w przypadku testamentu alograficznego. Form testamentu jest więc zatem dużo, a wybór należy do nas i do okoliczności w jakich się znaleźliśmy. Do nas należy również decyzja o jego ewentualnej zmianie lub odwołaniu.